De NMBS heeft besloten om haar activiteiten rondom het station Brussel-Zuid te reorganiseren, om zo het comfort en de leesbaarheid van haar station te verbeteren, de heropleving van de volledige wijk te stimuleren en haar verschillende directies te verzamelen in één gebouw. Het Zuidstation is het belangrijkste internationale station van het land en een historische site van de NMBS. Het is daarom ook een logische stap van de NMBS om zich daar te vestigen. De renovatie van de site aan de Fonsnylaan zal de interactie tussen het station en de wijk volledig veranderen. Bovendien heeft de Fonsny-site een grote patrimoniale waarde en is deze ideaal gesitueerd. Belangrijk is dat de hergroepering van de verschillende diensten in één gebouw ervoor zorgt dat de operationele kosten verminderen.

Het is geen nieuw gebouw. Het Fonsny-project omvat de renovatie van de Tri Postal en de aangrenzende gebouwen, evenals de bouw van een nieuw deel voor de bijkomende m2. Het grootste deel van het project is al gebouwd en staat sinds vele jaren leeg. Het project heeft dus als doel een bestaand patrimonisch geheel te rehabiliteren. Bovendien zijn de bestaande gebouwen niet duurzaam. Het nieuwe project is passief en een voorbeeld op het vlak van milieu. Het is ook een ‘Smart Building’ dat is uitgerust met geavanceerde digitale technologieën. De principes van flexibiliteit en aanpassingsvermogen zijn geïntegreerd in het ontwerp: de NMBS zal de New Way of Working toepassen, die telewerk voorziet op meerdere dagen in de week. De ruimtes maken gediversifieerde inrichtingen mogelijk en houden rekening met het begrip van mutualisering. Gezien de lange levensduur van het nieuwe geheel, zijn in de toekomst andere configuraties en toepassingen mogelijk.

Wat betreft het NMBS SNCB FONSNY-project baseert de vergunningsaanvraag zich niet op het toekomstige RPA en wordt het dus niet beïnvloed door de onzekerheden hierrond. Toch is het project volledig conform aan het RPA, zelfs als die laatste nog niet van toepassing is. Voor de sites die vandaag eigendom zijn van de NMBS en herontwikkeld zullen worden door private partijen, geldt het RPA ook als richtlijn. Indien het RPA nog niet van toepassing zou zijn op het moment van de toekomstige vergunningsaanvragen, zal het programma de geldende regels respecteren (Gewestelijke Stedenbouwkundige Verordening (GSV) en het Gewestelijk Bestemmingsplan (GBP)).

De NMBS verkoopt de sites die ze verlaat en heeft daarom geen controle meer over hun toekomstige invulling. Tegelijk biedt het project van het Richtplan van Aanleg ZUID (RPA ZUID) een totaalvisie voor de wijk en zal ze de transformaties omkaderen. Het Richtplan van aanleg richt zich op de opwaardering van het belangrijkste internationale station van het land en het evenwicht van de verschillende stedelijke functies rond deze cruciale multimodale pool, op het niveau van het Gewest en het land. De projecten op de door de NMBS verkochte sites zullen onderhevig zjin aan alle gebruikelijke goedkeuringen van regionale en gemeentelijke instanties: vergunningsaanvragen, openbaar onderzoek, etc. De promotoren wensen ook de dialoog aan te gaan met de bewoners, om zo de projecten nog kwalitatiever te maken. {Link met website Zuid}

Deze verschillende aspecten worden behandeld in het lopende milieu-effecten onderzoek, als onderdeel van de stedenbouwkundige vergunningsaanvraag. De resultaten van dit onderzoek zullen beschikbaar zijn op het moment van het openbaar onderzoek, dat waarschijnlijk in het najaar van 2021 zal plaatsvinden. Deze verschillende studies werden gelanceerd bij het begin van het ontwerp van het project. Zonder afbreuk te doen aan het eindresultaat van het effecten onderzoek, kunnen we al de volgende elementen aanreiken: Koelte-eilanden: Er moet worden opgemerkt dat, ten opzichte van de huidige bebouwing, de ratio van verharde oppervlakken niet wijzigt. Integendeel, de voorziene groene daken op de bestaande gebouwen zullen een gunstige rol spelen dankzij verdamping (koelte-eiland). Wind en luchtstromingen aan de straat zijde: Dit aspect wordt eveneens bestudeerd in het effectonderzoek. Toch kunnen we al meegeven dat de gevel van het toekomstige gebouw verder verwijderd is van de straat, gescheiden door de daken van de bestaande gebouwen. Aan de kant van de sporen zal de luifel, die geïntegreerd wordt in het gebouw, een beschermende rol spelen voor de reizigers op de perrons. Schaduw: Door zijn oriëntatie, werpt het gebouw geen schaduw op de omliggende straten. De schaduw van het gebouw valt over de sporen en niet over de Fonsnylaan.

In het kader van haar strategie, wil de NMBS haar stations en de wijken errond aantrekkelijker maken. De opening van het station naar de wijk, door nieuwe en meer leesbare ingangen te creëren, en de transformatie van de gelijkvloers naar een aangenaam, veilig en levendig ‘voetstuk’ beantwoorden zowel aan de noden van de bewoners als aan die van de reizigers. De concessies die gesitueerd zijn op de gelijkvloers kunnen winkels, diensten en voorzieningen onderbrengen, terwijl de lobby van de NMBS onderdeel uitmaakt van het leven van de wijk en het station door haar openheid en invulling. Bovendien worden door de verhuis van de NMBS verschillende sites vrijgemaakt die ook positief kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van de wijk (groene ruimtes, voorzieningen…) {Link met website Zuid}

Er kan vandaag een gevoel van onveiligheid zijn op de Fonsnylaan, gelinkt aan het gebrek aan sociale controle. Men vindt er veel kantoren, die leeg en ‘s avonds gesloten zijn. Bovendien is het gelijkvloers van de gebouwen momenteel zeer gesloten (voornamelijk de luiken van Tri Postal), gelinkt aan de leegstand. Door transparantie toe te voegen met o.a. de lobby van de NMBS, de winkels en een hotel, draagt het project bij aan het creëren van leven, passage en beweging op elk moment van de dag.

Volgens de richtlijnen van het toekomstig Richtplan van Aanleg (RPA), is het het doel om andere functies dan kantoren te voorzien om zo meer diversiteit te bekomen. De nabijheid van de spoorwegen staat de ontwikkeling van residentiële functies op lange termijn niet toe, zoals klassieke huisvestingen, studentenhuizen, een rusthuis, etc. Het hotel is dan naar boven gekomen als beste oplossing. Bovendien, in tegenstelling tot een klassieke huisvesting, zal het hotel bijdragen aan de levendigheid van de wijk dankzij het restaurantgedeelte dat toegankelijk zal zijn voor het publiek. Het aanbod van het hotel (boetiekhotel) is complementair met het bestaande aanbod in de wijk.

Dit wordt overwogen, maar de voorwaarden moeten nog beslist worden om een degelijk beheer toe te laten dat compatibel is met de werking van het gehele gebouw (veiligheid, uurroosters…). Op te merken is dat de bomen op de groene daken zichtbaar zullen zijn vanop de straat. Het project is ook een belangrijke katalysator voor de reorganisatie van het geheel van de sites van de NMBS rond het station. Deze zullen beschikken over groene publieke ruimtes op de gelijkvloers. Ten slotte kunnen bepaalde daken (bijvoorbeeld bovenop de 10.000 m2 die a priori door de RPA voorzien zijn) dienen als buitenvoorzieningen die toegankelijk zijn voor bewoners, zoals bijvoorbeeld sportvoorzieningen of een speeltuin voor kinderen. {Link met website Zuid}

Nee, het NMBS SNCB FONSNY-project heeft geen directe invloed op de bestaande publieke ruimtes zoals bijvoorbeeld het wegennet. De uitvoering draagt wel bij tot denkpistes over de toekomstige inrichting van de Fonsnylaan en de volledige wijk. De reorganisatie van alle NMBS-sites creëert nieuwe mogelijkheden voor de wijk, voornamelijk op niveau van publieke en groene ruimtes. Iedereen is zich ervan bewust dat er een momentum is voor de regeneratie van de wijk en een overeenstemming in de wil van publieke en private instanties om, samen en op een positieve manier, het station en zijn omgeving te transformeren. De NMBS bestudeert ook de inrichting van de Quadrilatères (grote ruimtes onder de sporen tussen het station en de kleine ring). De laatste maanden heeft er een oproep tot ideeën plaatsgevonden. De NMBS wacht op de goedkeuring van de RPA om een projectoproep te lanceren en om dan vervolgens verder te gaan met de keuze en de realisatie van één van hen. Het doel is om functies te hebben die bijdragen aan de aantrekkelijkheid van de wijk en aan de noden van de reizigers, bewoners en de Brusselaars. {Link naar het platform communicatie quadrilatères }

De oppervlakten op de gelijkvloers van het Fonsny-gebouw zijn beperkt. De vraag rond de openbare toiletten is momenteel het onderwerp van een werkgroep, die de NMBS en meerdere andere actoren van de wijk bevat: gemeente, Gewest, vzw Communa, wijkcomité. Er zullen oplossingen worden gevonden, maar daarom niet noodzakelijk in het Fonsny-project.

Het toekomstige gebouw zal een duurzaam gebouw zijn (BREEAM "Uitstekend", passief, geen fossiele energie, circulariteit en behoud van bestaande gebouwen, voorbeeld beheer van water, versterking van het groene netwerk). Met hoge eisen voor de duurzaamheid en het milieu, zal het NMBS SNCB FONSNY-gebouw dienen als voorbeeld voor de rest van de wijk. Bovendien zal het digitale gebouwbeheer (Smart Building) ervoor zorgen dat het gebruik en verbruik worden geoptimaliseerd.

Het NMBS SNCB FONSNY-project is een gebouw met bijzondere aandacht voor de groenaanleg door een aanzienlijke beplanting aan te brengen die bomen bevat van 7 tot 9 meter, die zichtbaar zijn vanop de straat. Op de vrijgekomen sites van de NMBS is er ook een opportuniteit om de percelen die grote oppervlakken bieden te demineraliseren: groene ruimtes, groene daken, … Er zal moeten worden gedacht aan een goed evenwicht tussen vergroening van de oppervlakten en de voorzieningen (bijvoorbeeld recreatief) of zonnepanelen. {Link naar website Zuid}